[2024] लोकमान्य टिळक यांची माहिती मराठी | Lokmanya tilak information in marathi

Lokmanya tilak information in marathi । लोकमान्य टिळक यांची माहिती मराठी । Lokmanya Tilak Essay in Marathi | लोकमान्य टिळक निबंध मराठी । लोकमान्य टिळक यांची मराठी माहिती

---

लोकमान्य टिळकांचे पूर्ण नाव ‘बाळ गंगाधर टिळक’. ब्रिटिश अधिकारी त्यांना ‘भारतीय अशांततेचे जनक’ म्हणत असत. भारतीय सावतंत्रलढ्यात त्यांचा खूप मोलाचा वाटा होता. इंग्रजांविरोधात त्यांचे विचार खूप आक्रमक होते. त्यामुळे लोकांनी त्यांना ‘लोकमान्य’ म्हणून पदवी बहाल केली होती.

  ’’ स्वराज्य हा माझा जन्मसिध्द हक्क आहे आणि तो मी मिळवणारच ’’

अशी सिंहगर्जना देणारे लोकमान्य टिळक हे एक वकील, शिक्षक,सामाजिक कार्यकर्ता, भारतीय क्रांतिकारी, भारतीय स्वतंत्र सेनानी देखील होते.

आज आपण ह्याच थोर स्वतंत्रसैनिक लोकमान्य टिळक ह्यांची माहिती बघणार आहोत.

Lokmanya tilak information in marathi

पुर्ण नाव (Name):	बाळ (केशव) गंगाधर टिळक
उपाधी	लोकमान्य
जन्म (Birthday):	23 जुलै 1856
जन्मस्थान (Birthplace):	चिखलगांव ता. दापोली जि. रत्नागिरी
वडिल (Father Name):	गंगाधरपंत
आई (Mother Name):	पार्वतीबाई
शिक्षण (Education):	1876 मध्ये बी.ए. (गणित) प्रथम श्रेणीत उत्तीर्ण आणि 1879 रोजी एल.एल.बी. प्रथम श्रेणीत उत्तीर्ण
पत्नीचे नाव (Wife Name):	सत्यभामाबाई
मुले (Childrens)	रमाबाई वैद्य, पार्वतीबाई केळकर,  विश्वनाथ बळवंत टिळक, रामभाऊ बळवंत टिळक,  श्रीधर बळवंत टिळक आणि रमाबाई साने
मृत्यु (Death):	1 ऑगस्ट 1920

लोकमान्य टिळक यांचे सुरुवातीचे जीवन

बाळ गंगाधर टिळक यांचा जन्म 23 जुलै 1856 रोजी महाराष्ट्रातील रत्नागिरी येथे एका ब्राह्मण कुटुंबात झाला. त्यांचे मुळगांव कोकणातील चिखली हे होते. टिळकांचे वडिल एका शाळेत शिक्षक म्हणुन कार्यरत होते व संस्कृताचे चांगले ज्ञानी होते. टिळक अवघे 16 वर्षांचे असतांना त्यांच्या वडिलांचे निधन झाले.

त्यांच्या आईचे नाव पार्वतीबाई गंगाधर होते वडिलांच्या बदलीनंतर त्यांचे कुटुंब पुण्यात स्थायिक झाले. त्याच वेळी, 1871 मध्ये त्यांचा (तापीबाईंशी) विवाह झाला, ज्यांना नंतर (सत्यभामा बाई) म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

लोकमान्य टिळक यांचे शिक्षण

बाल गंगाधर टिळक (लोकमान्य टिळक) हे लहानपणापासूनच अतिशय बुद्धीचे हुशार विद्यार्थी होते, गणित त्यांचा आवडता विषय होता. त्यांनी त्यांचे प्राथमिक शिक्षण वडिलांकडून घरीच घेतलेले.

नंतर त्यांचे शिक्षण पुण्यातील एंग्लो-वर्नाकुलर स्कूलमधून झाले. 

1872 मध्ये गंगाधर यांचे निधन झाले. त्यांनी काही रक्कम मुलाच्या शिक्षणासाठी ठेवली होती. त्यामुळे डेक्कन कॉलेज मध्ये लोकमान्य टिळक यांनी नाव घातले.

1876 मध्ये बी.ए. पहिल्या वर्गात लोकमान्य टिळक उत्तीर्ण झाले. व त्यानंतर १८७९ मध्ये त्यांनी एल. एल. बी. ही पदवी लोकमान्य टिळक यांनी घेतली.

लोकमान्य टिळकांचे सामाजिक जीवन

शिक्षण संपल्यानंतर लोकमान्य टिळक हे पुणे येथील एका खासगी शाळेत गणित व इंग्रजीचे शिक्षक झाले.

पण त्यांचे विचार शाळेतील इतर शिक्षक आणि अधिकाऱ्यांशी जुळले नाहीत कारण ते भारतीय विद्यार्थ्यांना दुहेरी वागणुक देत असत. आणि या मतभेदांमुळे त्यांनी 1880 मध्ये शाळेत शिकवणे सोडले.

डेक्कन एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना –

भारतीय विद्यार्थ्यांमध्ये राष्ट्रवादी शिक्षणाची प्रेरणा देण्यासाठी तसेच, देशातील तरुणांना उच्च दर्जाचे शिक्षण देण्यासाठी आणि शिक्षणाची गुणवत्ता वाढवण्यासाठी बाळ गंगाधर टिळक व त्यांचे महाविद्यालयीन बॅचमेट आणि थोर समाजसुधारक गोपाळ गणेश आगरकर आणि विष्णूशास्त्री चिपुळणकर यांनी २४ ऑक्टोबर १८८४ मध्ये डेक्कन एज्युकेशन सोसायटी ची स्थापना केली.

1885 मध्ये याच सोसायटीने माध्यमिक शिक्षणासाठी नवीन इंग्रजी स्कुल आणि उच्च शिक्षणासाठी फर्ग्युसन कॉलेज स्थापन देखील केली.

केसरी व मराठा वृत्तपत्राची स्थापना –

सन 1881 मध्ये, लोकमान्य टिळकांनी ‘भारतीय जनता आणि लोकांच्या समस्या समजून घ्याव्यात आणि स्वत: च्या कारभाराची भावना निर्माण व्हावी आणि त्यांच्या हक्कांसाठी लढा द्यावा’ या उद्देशाने मराठी भाषेत ‘केसरी’ आणि इंग्रजी भाषेत ‘मराठा’ या दोन मासिकांची सुरूवात केली. ही दोन्ही वर्तमानपत्र लोकांमध्ये खूप लोकप्रिय झाली.

लोकमान्य टिळकांचे राजकीय जीवन

भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस (Indian Nation Congress)

लोकमान्य टिळक यांनी 1890 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसमध्ये प्रवेश केला.

त्यानंतर त्यांनी स्वराज्य पक्षाविषयी पक्षाच्या उदारमतवादी विचारांचा तीव्र निषेध करण्यास सुरुवात केली.

या दरम्यान बाळ गंगाधर टिळक म्हणाले की ब्रिटिश सरकारच्या विरोधात एक साधी घटनात्मक चळवळ करणे व्यर्थ आहे, त्यानंतर पक्षाने त्यांना त्यावेळचे काँग्रेसचे प्रमुख नेते गोपाळ कृष्ण गोखले यांच्या विरोधात उभे केले.

लोकमान्य टिळकांना स्वराज्य मिळवण्यासाठी आणि इंग्रजांना पळवून लावण्यासाठी जोरदार बंड करायचे होते. त्याच वेळी त्यांनी स्वदेशी चळवळीस आणि बंगालच्या फाळणीच्या वेळी ब्रिटीश वस्तूंवर बहिष्कार घालण्याचे समर्थन केले.

कॉंग्रेस पक्ष आणि लोकमान्य टिळक यांच्यातील विचारसरणीतील फरकामुळे त्यांना कॉंग्रेसची चरमपंथी विंग म्हणून मान्यता मिळाली.

यावेळी टिळकांना बंगालचे राष्ट्रवादी बिपीन चंद्र पाल आणि पंजाबचे लाला लाजपत राय यांनी पाठिंबा दर्शविला. त्याचवेळी या तिघांना ‘लाल-बाल-पाल’ म्हणून प्रसिद्ध झाली.

1907 मध्ये कॉंग्रेसच्या राष्ट्रीय अधिवेशनात कॉंग्रेस पक्षाच्या उदारमतवादी आणि चरमपंथी गटात वाद निर्माण झाला. यामुळे कॉंग्रेस दोन स्वतंत्र गटात विभागली गेली.

लोकमान्य टिळकांची तुरुंगातील जीवन

लोकमान्य टिळकांनी ब्रिटीश सरकारच्या दडपणाच्या धोरणाला कडाडून विरोध दर्शविला आणि आपल्या वर्तमानपत्रांद्वारे ब्रिटीशांविरूद्ध चिथावणीखोर लेख लिहिले.

व या लेखाच्या प्रेरणेमुळे चापेकर बंधूनी 22 जून 1897 रोजी, कमिश्चनर रैंड औरो लेफ्टडिनेंट आयर्स्टचा खून केला. त्यानंतर लोकमान्य टिळकांवर हा खून केल्याबद्दल देशद्रोहाचा खटला चालविला गेला आणि 6 वर्षे ‘हद्दपार’ अशी शिक्षा सुनावण्यात आली.

1908 ते 1914 दरम्यान त्यांना बर्माच्या मांडले तुरुंगात पाठविण्यात आले. तुरुंगात असतानाही त्यांनी लिखाण सुरू ठेवले, त्यांनी तुरुंगात ‘गीता रहस्या’ हे पुस्तक लिहिले.

त्याच वेळी टिळकांच्या क्रांतिकारक पायऱ्यांमुळे इंग्रज बौखला येथे गेले होते आणि त्यांनी त्यांच्या वर्तमानपत्रांचे प्रकाशन थांबवण्याचा प्रयत्नही केला होता. पण तोपर्यंत टिळकांची लोकप्रियता बरीच वाढली होती आणि लोकांमध्ये स्वराज्य मिळण्याची इच्छा निर्माण झाली होती.

ब्रिटिशांनाही या आक्रमक विचाराच्या स्वतंत्र सेनानी समोर झुकावे लागले.

लोकमान्य टिळकांचा मृत्यू

1 ऑगस्ट 1920 रोजी लोकमान्य टिळकांनी अखेरचा श्वास घेतला. जालियनवाला बाग हत्याकांडाच्या घटनेचा बाळ गंगाधर टिळक यांच्यावर खोलवर परिणाम झाला होता, त्यानंतर त्यांची प्रकृती ढासळू लागली.

व नंतर त्यांना मधुमेहाच्या त्रासाने देखील विळखा घातला. त्यांच्या निधनानंतर संपूर्ण देशात शोककळा पसरली. त्यांच्या अंतयात्रेत लाखो लोक समाविष्ट झाले.

तुम्हाला हि लोकमान्य टिळक यांची माहिती (Lokmanya tilak information in marathi) कशी वाटली हे कमेंट करून नक्की कळवा.

हे नक्की वाचा : द्रौपदी मुर्मू यांची संपूर्ण माहिती | Draupadi Murmu Information in Marathi