सरडा रंग कसा बदलतो?
सरडा रंग कसा बदलतो?
रंग बदलणार्‍या क्षमतांसाठी गिरगिट(सरडा) प्रसिद्ध आहेत. ही एक सामान्य गैरसमज आहे की ते पार्श्वभूमी विरूद्ध स्वत: ला सावरण्यासाठी हे करतात. खरं तर, गारगोटी बहुतेकदा तापमान नियमित करण्यासाठी किंवा इतर गिरगिटांना त्यांचा हेतू सूचित करण्यासाठी रंग बदलतात.
 |
| स्त्रोत – oddlycutepets.com |
गिरगिट त्यांच्या स्वत: च्या शरीराची उष्णता निर्माण करू शकत नाही, म्हणून त्यांच्या त्वचेचा रंग बदलणे शरीराचे अनुकूल तापमान राखण्याचा एक मार्ग आहे. एक जास्त गारगोटी जास्त उष्णता शोषून घेण्यास गडद होऊ शकते, तर उष्ण गारगोटी सूर्यावरील उष्णतेचे प्रतिबिंब दर्शविण्यासाठी फिकट गुलाबी पडू शकते.
गिरगिट संवाद करण्यासाठी ठळक रंग बदल देखील वापरेल. पुरुष आपले वर्चस्व दर्शविण्यासाठी तेजस्वी बनतात आणि आक्रमक चकमकींमध्ये अंधार पडतात. स्त्रिया पुरुषांच्या त्वचेचा रंग बदलून सोबती करण्यास इच्छुक असल्यास पुरुषांना हे सांगू शकतात. गिरगिटांचे मालक त्याच्या पाळीव प्राण्यांचा मूड त्याच्या त्वचेच्या रंगावर आधारित वाचण्यास शिकू शकतात.
सरपटणारे प्राणी रंग कसा बदलतात याचा अभ्यास करण्यासाठी, संशोधकांनी पाच प्रौढ नर, चार प्रौढ मादी आणि चार किशोर पँथर गिरगिटांचा (फुरसिफर परडालिस) अभ्यास केला, मॅडागास्करमध्ये राहणारा एक प्रकारचा सरडा. वैज्ञानिकांना आढळले की गिरगिटांना दोन आयरिड जाड थर होते इरिडोफोर पेशी – इंद्रधनुष्य पेशी ज्यात रंगद्रव्य असते आणि प्रकाश प्रतिबिंबित करतात
 |
| स्त्रोत – newatlas.com |
इरिडोफोर पेशींमध्ये नॅनोक्रिस्टल्सच्या वेगवेगळ्या आकारांचे, आकार आणि संस्था असतात, जे गिरगिटांच्या नाट्यमय रंग बदलू शकतात, असे संशोधकांनी सांगितले. गिरगिट त्वचेला आरामशीर किंवा रोमांचक करून वरच्या सेल लेयरची स्ट्रक्चरल व्यवस्था बदलू शकतो, ज्यामुळे रंग बदलू शकतो. उदाहरणार्थ, एखादा पुरूष हा फांदीवर लटकत असताना आरामशीर स्थितीत असतो आणि जेव्हा तो प्रतिस्पर्धी नर पाहतो तेव्हा उत्साहित स्थितीत असतो.
जेव्हा त्वचा आरामशीर स्थितीत असते तेव्हा इरीडॉफोर पेशींमध्ये नॅनोक्रिस्टल्स एकमेकांच्या अगदी जवळ असतात – म्हणूनच, पेशी निळ्यासारख्या लहान तरंगलांबी प्रतिबिंबित करतात, “असे अभ्यास ज्येष्ठ लेखक मिशेल मिलिंकोविच यांनी सांगितले. स्वित्झर्लंडमधील जिनिव्हा विद्यापीठ.
दुसरीकडे, जेव्हा त्वचा उत्तेजित होते, तेव्हा शेजारच्या नॅनोक्रिस्टल्समधील अंतर वाढते आणि प्रत्येक इरिडॉफोर सेल (ज्यामध्ये या नॅनोक्रिस्टल्स असतात) निवडकपणे पिवळ्या, केशरी किंवा लाल सारख्या लांब तरंगलांबी प्रतिबिंबित करतात, परंतु मिलिंकॉविचने लाइव्ह सायन्सला ईमेलमध्ये सांगितले. गिरगिट नेहमीच निळे नसते. मिल्किव्हिच म्हणाले की, सरड्यांच्या त्वचेत पिवळे रंगद्रव्य असते आणि निळ्यासह पिवळा मिसळलेला हिरवा रंग बनवितो, तो एक “क्रिप्टिक” रंग आहे जो झाडांना आणि वनस्पतींमध्ये चिकटवून ठेवतो, असे मिलिन्कोविच यांनी सांगितले.
लाल त्वचेची रंगत उत्तेजनादरम्यान नाटकीयरित्या बदलत नाही, परंतु तिची चमक वाढते,” संशोधकांनी अभ्यासात लिहिले.
याउप्पर, संशोधकांना त्वचेच्या पेशींचा सखोल आणि दाट थर आढळला जो मोठ्या प्रमाणात-अवरक्त सूर्यप्रकाशाचे प्रतिबिंबित करतो. या पेशींचा रंग बदलताना दिसत नसला तरी, ते गिरगिटांना उष्णता प्रतिबिंबित करण्यास आणि थंड राहण्यास मदत करू शकतात, असे संशोधकांनी सांगितले.
आयरिडोफोर पेशींचा अभ्यास करण्यासाठी संशोधकांनी बर्‍याच पद्धतींचा उपयोग केला. त्यांनी हाय-रेजोल्यूशन व्हिडिओग्राफीचा वापर करून गिरगिटांचे रंग बदल चित्रित केले आणि नॅनोक्रिस्टल्स प्रकाश कसा प्रतिबिंबित करावेत हे सांगणारे संख्यात्मक मॉडेल तयार केले.
मिलिन्कोविच म्हणाले, अभियंता आणि भौतिकशास्त्रज्ञांना नवीन तंत्रज्ञानामध्ये गिरगिटची रंग बदलणारी क्षमता, जसे की प्रतिबिंब दूर करणाऱ्या प्रतिकृती बनविण्यास मदत होऊ शकेल, असे मिलिंकोविच यांनी सांगितले.
